سومین گفتگوی تلگرامی در سامانه اطلاعات فعالیت‌های اقتصادی پیچ و مهره، با حضور مهندس مشایخ و چند تن از فعالین این عرصه هم چون آقای مهندس غفاری و امیری پیرامون مشکلات مواد اولیه در صنعت پیچ و مهره برگزار شد، محورهای اصلی این گفتگو به موارد زیر است.
o لطفاً در مورد تنوع مواد اولیه صنعت پیچ و مهره توضیح دهید:
• مشکل مواد اولیه پیچ در کشور مضحک می‌باشد. کشور ما دارای مواد اولیه فراوان است، ولی توانایی فرآوری آن به مواد اولیه مناسب صنعت پیچ را نداریم. مواد اولیه صنعت پیچ فولادی به دسته‌های فولاد کربنی، فولاد آلیاژی تقسیم می‌شوند، فولادهای کربنی نیز خود به دسته‌های کم‌کربن و کربن متوسط تقسیم می‌شوند، برای پیچ‌های معمولی که گرید آن‌ها پایین‌تر از ۸٫۸ است از فولاد کم‌کربن استفاده می‌شود.
o در کدام دسته مشکل اصلی وجود دارد ؟
• بیشتر روی مفتول‌های کربن متوسط
o مشکل اصلی ناشی از چیست؟
• جواب این سؤال را شاید اساتید علم فلزشناسی کشور بدانند، اینکه چرا نمی‌توانیم مفتول کربن متوسط مناسب تولید کنیم مفتولی که تمامی تست‌ها را پاس کند.
o منظورم مشکل شرکت‌های تولیدکننده چیست؟ آیا مشکل از عدم دسترسی به کوره‌های القایی مناسب نیست؟
• اول توضیح بدهم که مفتول سایزهای پایین به شکل کلاف بوده و سایزهای بالا به شکل شاخه معمولاً در کشور ما از سایز ۲۴ به بعد از مفتول‌های شاخه‌ای استفاده می‌شود. بحث کوره جهت آنیل مفتول هم بسیار پراهمیت است. اکثر شرکت‌های کشش مفتول دارای کوره آنیل خلاء نیستند زیرا بسیار گران است و به‌جای آن باید از کوره با گاز محافظ استفاده شود که آن‌هم موجود نیست و همین باعث دکربورگی مفتول اولیه می‌شود. دکربورگی مفتول اولیه باعث می‌شود تا در عملیات فورجینگ در حین آپستینگ (کلفت کاری) ترک‌هایی بر روی پیچ ایجاد گردد. دکربورگی مفتول در کله زنی تأثیر زیادی ندارد ولی باعث می‌شود رزوه‌ها در مقابل فشار اصطلاحاً صاف کند.
o به نظر شما ترک در کله زنی ناشی از چه چیزی است؟ آیا ناخالصی یا دکربورگی یا سختی بالا؟ یا موارد دیگری
راهی وجود ندارد که در هنگام رزوه زنی فشار کمتری بر آن‌ها وارد شود؟؟
• دلیل عمده ترک روی کلگی ناخالصی و عدم آنیلی مناسب مفتول می‌باشد، مفتول‌ها با گرید های مختلف TS های متفاوتی دارند و برای هرکدام ماکزیمم و مینیمم تعریف‌شده است، متأسفانه در حال حاضر تهیه مواد اولیه خارجی با این ارز و با این تعرفه (٢۶) درصد بسیار مشکل شده است.
o یکی دیگر از مشکلات مفتول‌های تولید داخل دو پهنی بسیار زیاد مفتول‌هاست، با توجه به نیاز کشور، درصد نیاز به دودسته مفتول تقریباً چقدر است؟ آیا این دودسته به لحاظ نیاز کمی تفاوت چشمگیری دارند؟
• کلیه کارخانه‌ها و کارگاههای پیچ سازی قادر به تأمین یک‌چهارم نیاز داخلی هستند که مفتول آن نیز خارجی است پس اگر مواد اولیه مناسب تهیه گردد قطعاً سهم خودمان از مصرف خودمان افزایش می‌یابد.
o اغلب صحبت می‌شود ظرفیت خالی در کارخانه‌ها و کارگاههای تولید پیچ زیاد است.
• تمامی همکاران دارای ظرفیت خالی هستند که دلیل اصلی آن مواد اولیه است.
o چرا در این رابطه انجمن و اتحادیه صنفی پیچ و مهره با دولت هماهنگی نمی‌کند تا سیاست‌گذاری درستی انجام شود؟
• چرا قدم‌هایی برداشته‌شده، ولی کافی نبوده تازه آن‌هم بخش خصوصی.
o در بسیاری از موارد شرکت‌ها بر روی پیچ و مهره ساختمانی فرایندهایی را انجام می‌دهند تا استحکام آن‌ها برای موارد دیگر بالا رود. این کار تا چه اندازه راهگشا است؟؟
• نظر بنده مبنی برمواد اولیه حضورتان عرض کنم تولید مواد اولیه با ساختاری تولید نمی‌شود که خالصی آن در حد استاندارد باشد و متأسفانه نبود کوره‌های استاندارد در رابط با آنیل بسیار کم می‌باشد.
o به نظر شما ترک در کله زنی ناشی از چه چیزی است؟آیا ناخالصی یا دکربورگی یا سختی بالا؟ یا موارد دیگری؟
• دلیل عمده ترک روی کلگی ناخالصی و عدم آنیلی مناسب مفتول می‌باشد مفتول‌ها با گرید های مختلف TS های متفاوتی دارند و برای هرکدام ماکزیمم و مینیمم تعریف‌شده، تا سختی ۸۸HRB ما تست کردیم ، سختی ۶۰، ۷۵ ، ۸۰ همگی ترک می‌خورند ولی نمونه ۸۸HRB کره‌ای اصلاً ترک نمی‌خورند.
o آنیلی مناسب پیچ و مهره، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
• معمولاً شرکت‌های معتبری همچون seah کره مفتول‌های دبل آنیل عرضه می‌کنند، هرچه قدر مفتول آنیل خوبی شود فرج پذیری قطعه راحت‌تر می‌شود و عمر قالب و ابزار بیشتر می‌شود و قالب ابزار هم افزایش می‌یابد. این مفتول‌های کره‌ای که کارکرد بسیار خوبی دارند ؛ولی باقیمت ارز که در حال حاضر وجود دارد، بیشتر تولیدکننده‌ها به همین مفتول‌های بی‌کیفیت تولید داخل رو میاورند.عمده مشکل مفتول‌های داخلی بحث آنیل می‌باشد و پوشش فسفاته .علاوه بر این ناخالصی فولادهای داخلی نیز زیاد است، ناخالصی‌های غیرفلزی، مفتول‌های داخلی متأسفانه فقط قطعات تریمی با حجم اکسترود پایین می‌شود تولید کرد. ازنظر بنده شرکت بشل به‌خوبی بحث آنیل مفتول را درک کرده و عملکرد بهتری نسبت به بقیه داشته، همان‌طور که مستحضرید فولادهای پیچ باید CHQ شود(COLD HEADING QUALITY) CHQ نیز دارای انواعی است ، مانند SAP,SAIP,…روش SAIP بهترین است که آنیل آن نیز دبل است. مفتول‌های saip یک‌بار آنیل می‌شوند و مفتول‌های sip saip دبل می‌باشند.
o ترک درروش کله زنی گرم چطور است؟
• آنجا هم ترک در حین کلفت کاری به وجود می‌آید. چون کله زنی تو دمای بالایی ۱۰۰۰ درجه انجام می‌شود، پس مشکل ترک برای کله زنی سرد است البته مفتولی که در پرس گرم استفاده می‌شود متفاوت با پرس سرد می‌باشد. معمولاً عملیات آنیل کردن کامل گران تمام می‌شود. چراکه کوره در مدت‌زمان زیادی اشغال می‌گردد که ازنظر اقتصادی مقرون به‌صرفه نیست. شاید دلیل اصلی پایین بودن کیفیت مفتول‌های داخلی همین موضوع باشد. من فکر کنم دانه‌بندی متأثر از آنیل باشد، آنیل کردن عمدتاً به‌منظور نرم کردن کامل فولادها قبل از عملیات شکل دادن یا همچنین ریز کردن دانه‌ها صورت می‌گیرد. آنیلی برای صنایع پیچ مناسب است که ساختار را کروی نماید. به‌اصطلاح اسفرودایز آنیلینگ من مفتول‌های پوست پرتقالی را سختی گرفتم.عموماً زیر ۶۰HRB بودند و سختی مناسب است ولی از ظاهر پیداست که دانه‌بندی دارند.
o امکانات آزمایشگاهی در اغلب شرکت‌های ایرانی قادر به شناسایی این ساختار هست؟؟ شرکت‌هایی که در سطح بالا کار می‌کنند باید دارا باشند.
• حداقل عزیزانی که امشب افتخار داریم در خدمتشان باشیم دارا هستند در آزمایشگاه‌های شرکت‌های سازنده مفتول خارجی مثل جم یر ، یک دستگاه پرس ضربه‌ای وجود دارد تست ترک را به‌خوبی انجام می‌دهند.
o آیا کم بودن تعداد شرکت‌های وارد و تأمین‌کننده مواد اولیه و به نحوی انحصاری بودن مواد اولیه تاثیری در نوع تولید و با مواد استفاده‌شده در تولید مفتول پیچ ندارد؟
• تا جایی که خیلی از مفتول‌های غیر مرتبط رو هم با آنیل فسفات کردن بجای مفتول مخصوص پیچ به دست تولیدکننده می‌دهند که موجب دردسرهای مختلف می‌شود، شاهد کمترین رقابت در تولید و فراوری مفتول پیچ هستیم و از طرفی امسال هم باید منتظر کمتر شدن واردات مفتول باکیفیت باشیم چراکه تولید ملی و حمایت از آن شعاری است در این مورد دردسر بازتولید فولاد جزء صنایع مادر است و بخش خصوصی توان حضور ندارد واردات و یا فراوری مفتول رو منظورم بود ، چه برسد به فرآوری واردات هم با تعرفه ۲۶ درصد محال است میسر شود، بارها شاهد بودید از یک کلاف مفتول مقداری عالی و بقیه غیرقابل استفاده بوده و به قالب و ابزار هم آسیب‌زده ازیک‌طرف میخواد خودرو و تولید داخل باکیفیت باشد، از طرفی مواد اولیه‌ی قطعات استاندارد رو باید بی‌کیفیت تهیه و تولید کنیم. پارادوکسی که از پایه تولید رو به چالش می‌کشد، زیرا فکر می‌کنند تولیدکننده سوپرمن است.از همه طرف به تولیدکننده حمله می‌کنند.